Lungguh Ora Sembarang Lungguh

Dening: Mutaqin

Cicik ngaso sedhela. Dheweke lagi bae rampung nyapu lan ngresiki latar. Ing teras ngarep omah dheweke lungguh. Cicik lungguh santai, sikile sing siji ditumpangake ing sikil sijine. Sinambi ngenteni giliran adus, kamar mandhine isih dianggo mbakyune, dheweke maca Koran.
Ngulinakake maca Koran banget nyenengake lan mumpangati banget. Kanthi mangkono bisa ngerti pawarta warna-warna, seserepan, lan tulisan saengga bisa nambah pengalaman urip.
Wektu santai, ora akeh wong sing wira-wiri lan lagi ora ana tamu, lungguh bebas kaya Cicik mau wajar lan biasa bae. Nanging ora ngulinakake lungguh njegrang kaya Cicik, kirane luwih prayoga. Ana kalane lungguh kaya mangkono katon ora sopan, tur maneh ora kepenak yen disawang. Luwih-luwih yen pinuju lungguh ing kursi cedhak wong tuwa, bapak lan ibu guru, kabeh wong sing pantes dihormati.
Lungguh kanthi sikil loro dislonjorake uga kurang sopan. Parayogane lungguh ing kursi kanthi sikep badan jejeg, sirah lan gulu ora sedhela-sedhela noleh, sikil loro jejeg rata.
Menawa arep lungguh, nanging ing sacedhake awake dhewe wis ana sing lungguh, becike asung pakurmatan kanthi cara ndhingkluk utawa mbungkuk sithik, rai sing sumeh, lan uluk-uluk.
Menawa kursi durung tumata, becike diatur lan ditata luwih dhisik kanthi cara alon-alon. Aja diseret ngono bae saengga nuwuhake swara sing ora kepenak.
Samono uga nalika arep ninggalake panggonan lungguh kasebut. Kursi banjur dibalekake maneh kaya maune. Tumata lan apik.
Basa nuduhake bangsa. Ajining dhiri dumunung ing lathi. Ora bakal bungkuk amarga ndhungkruk. Tegese awake dhewe ora bakal dicamah amarga ngormati wong liya. Nanging malah suwalike, pribadi lan ajining dhiri malah tambah marak ati.
Bab sing sajinis uga kudu ditindakake nalika numpak sepur, bis, utawa kendharaan umum liyane. Lungguh ing panggonan sing wis dicawisake. Nomer kursi kudu padha karo nomere karcis. Aja lungguh ing panggonane wong liya. Sikil aja dislonjorake ing kursi liyane.
Menawa ana ibu-ibu sing lagi nggendhong bayi utawa bocah cilik, wong ngandhut, wong sing wis tuwa, wong lara, wong sing dihormati, nanging ora oleh lungguhan, aja tega, aja enak-enakan bae. Aja ethok-ethok ora ngerti. Awake dhewe kudu ngalah, ngadeg lan pindhah ing panggonan liya banjur ngaturi lungguh marang dheweke.
Lungguh pancen ora sembarang lungguh. Nanging lungguh nganggo cara tartamtu, lungguh nganggo tata krama. Tujuane supaya awake dhewe bisa lungguh kanthi jenjem lan aweh kalodhangan marang wong liya supaya bisa nikmati lungguh kanthi jenjem uga.
Lungguh ing kamar sinau, ing kelas lanthi anteng ndadekake lancaring pasinaon.
Lungguh kanthi geger disendhekake ing kursi kanggo ngilangake rasa kesel, bisa nyegerake badan. Nanging aja banjur dadi males, nglokrokake greged, lungguh “semau gue”, ora kepenak disawang lan ora sopan.
Lungguh sila, slonjor, ndhodhok, jegrang, ngglethak ing lapangan sawise olah raga, cukup sopan lan wajar bae.
Lungguh ing panggonan kanggo ngibadah ora kaya mangkono. Prayogane anteng, tertib, lan tumata. Pikiran mantheng ati jenjem.
Cekaking crita, lungguh ora sembarang lungguh; nanging lungguh dijumbuhake karo panggonan, wektu, kahanan lan kapreluan. Lungguh kudu nganggo tata krama lan suba sita.
(Terjemahan : Tata Krama Membangun Keselamatan Bangsa)